Lars de Bonth
Bedrijfswetenschapper - Organisatiefilosoof
Organisatie-filosofie is voor DOENERS!
12 maart '25
Ja ja, vast wel… maar wat kun je er nou eigenlijk mee? Nou, heel wat! Meestal helpt het als ik voorbeelden geef van organisatievraagstukken die door middel van de filosofie opgelost worden.
𝗣𝗮𝘁𝘀, 𝗯𝗼𝗲𝗺, 𝘄𝗲𝗴 🪄
Oplossen is dan meteen een mooi woord. Vaak wordt er bedoelt dat een probleem verdwijnt. Maar is dat wel zo? Een beetje zoals suiker in je koffie doen. Het probleem (een straffe bak) ziet er na de suiker precies hetzelfde uit, maar smaakt wel een stuk beter. Je koffie verdwijnt niet, het verandert.
OrganisatieFilosofie kun je zien als suiker in je koffie. Door op een filosofische manier naar je vraagstukken te kijken, vormen problemen zich om tot situaties waarbij je weer in actie kunt komen.
Twee voorbeelden:
✅ Zo was er een medewerker, die zo glad was als een aal in een potje snot. Die moesten we kaderen! Alleen vecht een gekaderde aal kei hard voor zijn vrijheid. We besloten richting te geven in doel en tijd en gaven vrijheid om het eigen pad te kiezen. Er leek niks verandert, maar we konden wel verder!
✅ Mijn baas is net een clown?! Hij lacht alles weg en maakt er een puinhoop van. Dat raakt me, ik kan zo niet functioneren, ik lig er wakker van, kun je me helpen? Vraag: ”Als je baas een clown is, waarom ga je dan steeds naar het circus?” Het inzicht dat je zélf kiest, dat je ook andere keuzen kunt maken, gaf rust in de situatie en nieuwe energie om eraan te werken. Ook hier leek niks verandert, maar we konden wel verder.
𝗧𝗲𝗴𝗲𝗻 (𝗽𝗮𝗿𝗮) 𝗱𝗲 𝗱𝗼𝘅𝗮 (𝗱𝗲 𝗵𝗲𝗲𝗿𝘀𝗲𝗻𝗱𝗲 𝗼𝗽𝗶𝗻𝗶𝗲)
Zo zijn er vele voorbeelden waarbij filosofisch denken helpt om anders te kijken naar je problemen. Zoals suiker in de koffie. Er verandert iets, je ziet het niet, je kunt wel weer verder. Daarom is filosofie eigenlijk voor DOENERS die hulp kunnen gebruiken om weer verder te kunnen.
Dat filosofie voor DOENERS is, klinkt paradoxaal. De meeste mensen die ik spreek zien het als een vorm van denksport. Echter, goed ingezet helpt het om in actie te komen en daar hou ik wel van. Goed nadenken en dan in actie komen! Want veranderen is een kwestie van doen 💪 Wil je ontdekken hoe het jouw organisatie vooruithelpt?
Pap, ik ga filosofie studeren!
28 februari '25
Tja, hoe zou ik zelf reageren als een van mijn kinderen zich in de wijsbegeerte zou willen verdiepen? Als telg uit een bouwfamilie met 20jr+ ervaring in de maakindustrie vind ik het ook wel lekker als ik begrijp wat je ergens mee kan. Simpel gezegd, brengt het brood op de plank? Als iemand me kan vertellen waar die nieuwe filosofiefabriek uit de grond wordt gestampt, hoor ik het graag 😇
Nuttig of van waarde?
Nut en waarde zijn belangrijke thema’s in de filosofie. Nut verwijst meestal naar de bruikbaarheid van iets om doelen te bereiken. Dat meten we bijvoorbeeld in efficiency, effectiviteit of voordeel op enigerlei manier. Waarde verwijst meestal naar iets intrinsieks. Een betekenisgeving van binnen uit, zoals vriendschap of muziek, die in zichzelf van waarde kunnen zijn.
Betonnen zwemvesten?!
Eén van de belangrijkste lessen van LEAN Manufacturing is dat uiteindelijk de klant de waarde bepaald. Meestal ligt de focus van LEAN op het reduceren van verspillingen in het voortbrengingsproces van je product of dienst. Nut en waarde zijn echter aan elkaar verbonden. Je zal maar goed zijn in de productie van betonnen zwemvesten. Dan scoor je hoog op efficiency en effectiviteit, alleen de waarde vanuit een breder klantperspectief… tjah…
Is organisatiefilosofie nuttig?
Grappig genoeg is het stellen van de vraag naar het nut van organisatiefilosofie een goede reden om ermee te beginnen. Vele dingen hebben geen nut op de manier zoals we er in deze tijd met elkaar over zijn gaan denken. Het heeft echter wel waarde! En misschien is de zoektocht naar het nut van alle dingen wel een veroorzaker van je problemen 🤔
Aan de gang!
Ik ontdekte dat filosofen eigenlijk ‘doeners’ zijn. Veel klassieke filosofen legden de nadruk op het filosofisch leven. Practice what you preach: het goede voorbeeld geven, zeggen wat je denkt en doen wat je zegt. Dit vanuit de gedachte dat dingen pas anders gaan, als je dingen ook echt anders aanvliegt, oppakt en uitspreekt.
Daar hou ik van. In bedrijven ga ik graag aan de slag en verrijk ik mijn adviezen met filosofische inzichten. Lekker praktisch, zodat je meteen de waarde kunt ervaren. En het nut.
Hoe mijn kinderen nut en waarde aan elkaar verbinden, is aan hen. Mijn liefde is in ieder geval onvoorwaardelijk.
Samen een filosofisch boompje opzetten?
In Vino Veritas
18 februari '25
Daar zit je dan, bij een wijncursus. Men of a certain age schiet dan steeds door mijn hoofd. Maar ook woman of a certain age, want ik ga samen met mijn lief. De cursus die we volgen is bedoeld om te leren en te proeven. Drinken doe je maar ergens anders, zegt de cursusleiding. 🤣
𝗩𝗶𝗻𝗼-𝘀𝗼𝗳𝗶𝗮
Filosofen schreven ook over wijn. Plato zag in wijn een middel om elkaar beter te kunnen begrijpen en diepere waarheden te ontdekken. Aristoteles bespreekt in zijn ethiek over matigheid en het vermijden van extremen. Hij was vast meer van het proeven. Nietzsche vond wijn enerzijds een symbool van levenskracht. Anderzijds vond hij ongegeneerd drinken een vorm van verzet tegen conventies. Nou… proost Friedrich!
𝟭𝟬𝟬 𝗱𝗮𝗴𝗲𝗻 𝗼𝗼𝗿𝗹𝗼𝗴 🍇
Symboliek vond ik in de 100-dagen-oorlog, het rijpingsproces van de druif. Het gaat over de schil, het vruchtvlees en de pitjes. Een rijpe schil geeft mooie kleuren en aroma’s. Rijp vruchtvlees geeft een mooie balans in sap en suikers en rijpe pitjes zorgen voor smaakvolle tanines. Het is de kunst om na 100 dagen met een juiste balans in voeding, zon en rust een heerlijke druif te kunnen oogsten.
𝗢𝗿𝗴𝗮𝗻𝗶𝘀𝗮𝘁𝗶𝗲𝘃𝗶𝗻𝗼𝗹𝗼𝗴𝗶𝗲
En toen ging mijn organisatievinologisch hart sneller kloppen. We leven in een tijd van technologische en maatschappelijke versnelling. Ons levenstempo gaat omhoog. We proppen steeds meer, in steeds minder tijd [Hartmut Rosa]. Ook wijnmakers hebben hier last van. Ze werken kei hard om het eindresultaat na 100 dagen te beïnvloeden. Niet onterecht, het effect van een slechte druif is gigantisch. Om er nog iets van te maken stijgen de kosten tijdens het productieproces (gisting, rijping, menging, botteling) enorm. Daarnaast corrigeert de markt in een slecht wijnjaar genadeloos. Kosten + en omzet - … een ramp!
Dus tijdens die 100 dagen doen wijnmakers echt álles voor een goede rijping! Precies daar zit het probleem. Rust is niet-DOEN, of beter gezegd, iets doen zonder iets te doen. Vanuit rust komt de beste oogst. Daar zit de interne strijd. Een interne oorlog tussen doen en iets laten. En werkt het bedrijfsmatig niet ook zo? We springen van het ene project in de andere, leggen de lat steeds hoger en stellen doelen steeds weer bij. Nemen we wel voldoende de tijd voor de rijping in je organisatie?
𝗣𝗿𝗼𝗼𝘀𝘁 🍷
Stilstand is achteruitgang zeggen we wel vaker, maar dat ligt er maar net aan wat je doet als je even stilstaat. Moeten de benen niet af en toe op tafel? Neem even rust en sta stil bij wat je aan het doen bent of wat je bereikt hebt. Geef de mensen in je organisatie de rust en ruimte om te rijpen. Ik zeg: wijntje erbij - niet om te proeven of te drinken, maar om te genieten. Proost!
Samen een filosofisch boompje opzetten?
Calvin and Hobbes
7 februari '25
Och, wat moest ik daar vroeger toch veel om lachen. Een ca. 6-jarige slimneus die de gekste avonturen beleefde met zijn knuffel Hobbes. Alles was mogelijk. Hobbes kwam zelfs tot leven als er geen grote mensen in de buurt waren. Volledige vrijheid. Prachtig!
𝗧𝗵𝗼𝗺𝗮𝘀 𝗛𝗼𝗯𝗯𝗲𝘀
Ik moest aan Calvin denken toen ik me verdiepte in politiek filosoof Thomas Hobbes. Hij stelde halverwege de 17de eeuw dat vrijheid moet worden gezien als de afwezigheid van externe obstakels die een individu verhinderen om te doen wat hij wil. Wat nieuw was in die tijd, was dat hij stelde dat die vrijheid alleen kon worden geborgd door het maken van onderlinge afspraken.
Hij noemde dat een sociaal contract. Afspraken beschreven hoe een deel van de vrijheid werd opgegeven in ruil voor veiligheid en orde die de overgebleven vrijheid borgde. Daarvoor zijn ook afspraken nodig over een controlerende macht en handhaving. Pas dan bereik je stabiliteit, vrede en vrijheid.
𝗔𝘂𝘁𝗼𝗻𝗼𝗺𝗶𝗲 𝗶𝗻 𝗷𝗲 𝘄𝗲𝗿𝗸
Bedrijfsmatig lijkt het wel alsof we soms doorslaan in onze behoefte aan autonomie in ons werk. De maatschappelijke trend van individualisering en autonomie zijn een logisch gevolg van onze welvaart. Niks mis mee ook.
In bedrijven hebben we echter met elkaar een klus te klaren. De drang naar autonomie en zelfstandigheid kan leiden tot gebrek aan samenwerking, eilandjes vorming, onbegrip, etc. Juist dat belemmert medewerkers in hun werk. Hoe vaak horen we niet dat het niet nakomen van afspraken nummer één frustratie is in het werk.
Hier kunnen we leren van Thomas Hobbes. Het sociaal contract kunnen we uitleggen als alle regels, procedures en werkafspraken die ons in staat stellen zelfstandig onze taak uit te voeren in lijn met de gezamenlijke doelen. Juist die beperkende kaders geven de bewegingsvrijheid om succesvol te kunnen zijn in je werk.
𝗕𝗶𝗻𝗻𝗲𝗻 𝗱𝗲 𝗹𝗶𝗷𝗻𝘁𝗷𝗲𝘀 𝗸𝗹𝗲𝘂𝗿𝗲𝗻
Dit principe is actueler dan ooit overigens. De veranderlijkheid van onze maatschappij vraagt om creativiteit en gemeenschapszin. Door samen afspraken te maken, consequenties te bespreken en controle uit te oefenen behouden we onze vrijheid. Zie het als een mooie dans. Als twee danspartners geen afspraken maken, staan ze steeds op elkaar tenen.
En Calvin en Hobbes hadden ook kaders. Letterlijke kaders, want het was een stripboek. Zolang de tekenaar binnen de lijntjes kleurde, was alles mogelijk.
Samen een filosofisch boompje opzetten?
Dit gaat nergens over!
31 januari '25
Mijn eindopdracht voor de Leergang Organisatiefilosofie was twee weken geleden. Nu was mijn vrouw aan de beurt! Ook zij had een eindopdracht. Of beter gezegd haar eindpresentatie na twee jaar voor de klas als zij-instromer in het basisonderwijs.
Precies 1 uur stond gepland voor de presentatie én de verdediging van haar portfolio. Aangezien een eindpresentatie altijd spanningen oproept probeerde we al pratende de zenuwen wat te bedaren. Want wat verandert er nou eigenlijk na dat uur?
Oké, het hebben van een lesbevoegdheid is belangrijk. Zonder die bevoegdheid zit mijn superjuffie gewoon weer thuis. Maar het bouwen aan haar vaardigheden gebeurde in de afgelopen twee jaar. Daar doet dat uur niets aan af.
Dus er verandert wel iets, maar eigenlijk ook weer niets. Het is er al.
𝗡𝗶𝗲𝘁𝘀 𝗶𝘀 𝗽𝗮𝘀 𝗶𝗲𝘁𝘀, 𝗮𝗹𝘀 𝗵𝗲𝘁 𝗻𝗶𝗲𝘁𝘀 𝗶𝘀 🤔
Filosofen stoeien al eeuwen over het iets en het niets. Want zodra je het over niets hebt, heb je het ergens over. Opgelost, zou je denken! Niets is ook iets.
Nou, niet helemaal. Er is van alles iets niet, wat wel iets anders is. Voorbeeldje: hoeveel wezens zijn er die niet kunnen praten? Hmm… van eekhoorn tot amoebe, maar ze lijken niet veel op elkaar. En hoe ga je dan om met wezens die NOG niet kunnen praten, zoals baby’s, olifanten of dolfijnen. Schijnt een kwestie van goede voeding en tijd te zijn…
Oké, dus je hebt iets, iets-niet en iets in wording. Maar wat kunnen bedrijfskundige daar mee? Bedrijfsmatig zeggen we snel dat een idee niets is, of dat we ‘ergens’ iets mee moeten, of dat ‘het’ echt anders moet.
Scherpte in deze uitspraken ontstaat, door hier anders naar te kijken! Want alle ideeën zijn uit principe al iets. Misschien weten we alleen niet goed wat we ermee kunnen. En als we iets nieuws gaat oppakken, laten we dan iets anders los of komt het er gewoon bij? Daarnaast lijkt soms dat alles anders moet?! Dan kan het helpen om te realiseren dat het fundament van vernieuwingen vaak ligt in wat al opgebouwd is.
Filosofisch denken verruimt het perspectief bij vastzittende problemen en ingesleten geitenpaadjes. Mijn vrouw werd niet veel rustiger van ons gesprekje overigens, maar heeft het wel gehaald. We hebben er een superjuffie in het basisonderwijs bij 🥳
Geslaagd!
26 januari '25
Da’s gaaf natuurlijk. Het markeert een nieuw begin, een doorstart, een uitnodiging om met organisatiefilosofie verder te gaan. Zo gezegd, zo gedaan.
𝗠𝗮𝗿𝗰𝘂𝘀 𝗔𝘂𝗿𝗲𝗹ï𝘂𝘀
Ik luisterde een gave podcast waarin werd uitgelegd dat klassieke filosofen probeerde filosofisch te leven. En Marcus Aurelïus was een Stoïcijn die daar de nadruk op legde. Leef in overeenstemming met de natuur voor ware vervulling (Eudaimonia). Vanuit de gedachte dat filosofie er kan zijn, door het te doen. Echte doeners, die filosofen 😉
𝗢𝗵 𝗷𝗮, 𝗱𝗶𝗲 𝗲𝗶𝗻𝗱𝗼𝗽𝗱𝗿𝗮𝗰𝗵𝘁...
Gaaf is dat ik achteraf ontdek dat mijn eindopdracht precies dát inhield. Door me meteen te presenteren als organisatiefilosoof leefde ik die rol. Alle tips, feedback en comments voorzag ik van filosofische feedback.
Daar stond ik dan als filosoof met een .ppt document, welke natuurlijk NIET in sync wilde met de TV. Toen kwam de tech-filosoof van het conferentiecentrum dat ff fiksen - ook een doener!
𝗘𝗻 𝗻𝘂?
Ik vroeg de groep om feedback op een flip-over te schrijven. Feitelijk presenteerde zij mij als organisatiefilosoof:
✅ Woordkunstenaar
✅ Moedig en kwetsbaar
✅ Sprankelend en zelfbewust
✅ Snelheid, humor, fileren
Nooit gedacht dat deze dyslect als ‘talig’ werd gezien 🙈. Het gaf mij de uitnodiging om de rol van filosoof verder te doorleven. En dat leven gaat voorwaarts - dus vooruit met de geit.
𝗔𝗮𝗻𝗴𝗲𝗻𝗮𝗮𝗺: 𝗟𝗮𝗿𝘀 𝗱𝗲 𝗕𝗼𝗻𝘁𝗵...
Thanks a Million ❤️
10 januari '25
Half november genoot ik van blok 3 van de leergang Organisatiefilosofie aan de Academie voor Verwondering. Onderwerp was organisatiekunst. Is organiseren een kunst? En wat kun je van de kunsten leren bij organiseren? Onder de bezielende begeleiding van Ben Kuiken en Lotte Hoogers presenteerde we onze eigen kunstwerken over organisatiefilosofie.
𝗠𝗶𝗷𝗻 𝗶𝗻𝘇𝗶𝗰𝗵𝘁𝗲𝗻:
✅ Hoe we naar ‘de dingen’ kijken is een kwestie van perspectief. Iedere cursist nam een eigen standpunt in en daar zien de dingen er ook anders uit.
✅ Praktisch:
- Organisaties hebben geen problemen. Individuen in organisaties hebben problemen!
- Het analyseren van problemen via een Socratisch gesprek is flink oefenen!
✅ We construeerde een tijdlijn van moderne Europese filosofische stromingen [ca. 300 vChr. tot nu]. We ‘vergaten’ oudere stromingen en alle andere continenten van de aarde om het behapbaar te houden. Dat geeft ook perspectief 😉
✅ Filosoferen is ter discussie stellen van het vanzelfsprekende. Het scherpt de geest om dat te trainen!
Blok 3 eindige met de eindopdracht: “Presenteer jezelf als organisatiefilosoof”. Aangezien we leerde dat alles ‘een kwestie van perspectief’ is, leek het mij het beste vooral aan anderen te vragen hoe ze mij ervaren als organisatiefilosoof.
Nogmaals dank voor alle berichtjes, DM’s, comments en belletjes ❤️
Wil je samen sparren?
Vakantie
28 december '24
Een mooie tijd om te werken aan de eindopdracht “Presenteer jezelf als organisatiefilosoof.” Eerlijk? De focus lag op het gezin en familie 🙏❤️. Gelukkig hielp Ben Kuiken me via een overdenking van hemzelf op LinkedIn. Daar gaat ie:
Nietzsche [eind 19de eeuw] en Deleuze [die stierf toen ik mijn rijbewijs al had] beschreven dat het handelen van de mens met name bepaald wordt door alle invloeden van buitenaf. Slechts achteraf kunnen we verklaren waarom we deden wat we deden. Ah…
𝗛𝗲𝘁 𝗶𝘀 𝘃𝗮𝗻 𝗮𝗹𝗹𝗲 𝘁𝗶𝗷𝗱𝗲𝗻!
Hoe zit dat in organisaties dan? De huidige buitenwereld lijkt turbulenter dan ooit. En hoe helpt filosofie om daarmee om te kunnen gaan? Oude vrienden, de Stoïcijnen (ca. 300 v.Chr.), vonden het in hun tijd ook al ‘druk’. Ze waren op zoek naar standvastigheid, stabiliteit en innerlijke rust. Actueler dan ooit, lijkt me zo.
En dan niet op een berg in Tibet of in een stilte bos, maar juist midden in die turbulentie! Zij bepleiten dat je geen controle hebt over die buitenwereld, maar wel invloed kunt uitoefenen op hoe je ermee omgaat. Train jezelf in het maken van weloverwogen keuzen. Kies voor ‘het goede’, oefen daarin beter te worden en besef dat die evenwichtige status een golfbeweging is, geen permanente situatie.
𝗦𝗮𝗺𝗲𝗻 𝗲𝗲𝗻 𝗯𝗼𝗼𝗺𝗽𝗷𝗲 𝗼𝗽𝘇𝗲𝘁𝘁𝗲𝗻?
Als bedrijfskundige denk ik aan strategiebepaling, bijsturen op veranderingen in de markt, zoeken naar balans tussen stabiliteit en flexibiliteit, agile werken, projectmatige werken, etc. Een cultuur van continu verbeteren!
Wil je bekijken hoe de Stoïcijnen jou organisatie verder kunnen helpen? Stuur een bericht voor een filosofisch gesprek onder het genot van een bakkie 🙏
Ik filosofeer al jaren over sommige termen uit de bedrijfskunde. Bijvoorbeeld het woord medewerkers. Ik hoor het vaak terug en dan lijkt iemand het woord werknemer te willen omzeilen. Alsof dat te hard de tweedeling aanduidt met de werkgever. Toch een beetje te hiërarchisch wellicht. Ik vraag me dan af of er ook echt ‘mede’ gewerkt wordt. Wordt er wel samen gewerkt of moet iemand uiteindelijk gewoon moet doen wat gezegd wordt.
Tegenwerker!
En helemaal grappig vind ik de omkering. Hebben we dan ook tegenwerkers in de organisatie? Oh, dat is gast op de tweede verdieping. Die is toch altijd zo tegendraads. Wat een tegenwerker is dat zeg!
Over welke termen verbaas jij je wel eens? Stuur een bericht voor een filosofisch gesprek met koffie 🙏
© Copyright. Alle rechten voorbehouden.
We hebben je toestemming nodig om de vertalingen te laden
Om de inhoud van de website te vertalen gebruiken we een externe dienstverlener, die mogelijk gegevens over je activiteiten verzamelt. Lees het privacybeleid van de dienst en accepteer dit, om de vertalingen te bekijken.